OIHANA ARISTIZABAL PUGA & LINEKE LEVER

Frieda! - over Frieda Belinfante

​

Oihana en Lineke presenteren vanaf het najaar 2023 hun nieuwe programma Frieda!, in samenwerking met kunstenares Marieke Gaymans. Dit programma gaat over het muzikale multi-talent Frieda Belinfante (1904-1995). Het bijzondere van dit concept is dat verhaal, muziek en beeld samenkomen in 1 voorstelling.

Frieda Belinfante verklaarde vlak voor haar dood dat ze ‘vijftig jaar te vroeg werd geboren’. Ze was de eerste vrouwelijke dirigent van Nederland. Daarnaast was ze celliste, verzetsvrouw en lesbienne avant la lettre (ze had o.a. een relatie met componiste Henriette Bosmans).

Frieda trad op in Het Concertgebouw, maar uiteindelijk werd haar carrière gedwarsboomd door de Tweede Wereldoorlog. Ze werd – als dochter van een joodse vader – zeer actief in het verzet. Ze was tijdens de Tweede Wereldoorlog o.a. één van de initiatiefnemers van de explosie op het Bevolkingsregister in Amsterdam en vervalste vele persoonsbewijzen. Ze vlucht uiteindelijk via Zwitserland naar Amerika, waar ze de Amerikaanse nationaliteit aanneemt.

Ze was in Nederland bevriend met o.a. kunstenaars Willem Sandberg, Gerrit Jan van der Veen, Willem Arondéus en Melle Oldeboerrigter, musici Rosa Spier, Hans Schouwman, Sem Dresden en Jo Feltkamp. Velen van haar collega-kunstenaars overleefden de oorlog niet…

Ze wordt in Amerika een zeer succesvolle dirigente en richt haar eigen orkest op, waarmee ze vele concerten geeft. Daarnaast wordt ze daar een veelgevraagd muziekdocente.

 

Tijdens de voorstelling staat alle muziek in dienst van het verhaal over Frieda Belinfante. Oihana en Lineke spelen o.a. muziek van Daniel Belinfante, Henriette Bosmans, Ernest Bloch, Camille Saint-Saëns, Antonin Dvořák en Fanny Mendelssohn. Daarnaast vertellen Lineke en Oihana haar verhaal, zodat de luisteraars meegenomen worden in het leven van deze ‘sterke vrouw’.
Marieke Gaymans zal live – tijdens het concert – een kunstwerk tot stand brengen, gebaseerd op het leven van Frieda en de muziek die gespeeld wordt.

Wilt u meer lezen over Frieda? Dat kan!
Schrijfster Toni Boumans schreef het boek Een schitterend vergeten leven, de eeuw van Frieda Belinfante.

 

Ongeveertig-Quarant(ain)e

​

Oihana en Lineke zijn de afgelopen jaren op zoek gegaan naar componisten die muziek schreven rond dezelfde leeftijd als Oihana & Lineke nu zelf zijn. Met dit programma staan ze stil bij hoe het leven van componisten er rond diezelfde leeftijd - ongeveertig - uitzag. Hadden ze kinderen, waren ze getrouwd, welke muziek schreven ze rond die leeftijd? Oftewel, hoe klinkt muziek van mede-veertigers?

Hoe divers het leven van iedereen er uit kan zien, belichten Oihana & Lineke aan de hand van muziek van Frank Bridge, Cécile Chaminade, Camille Saint-Saëns, Franz Liszt en Ottorino Respighi. De musici zochten muziek uit de periode dat de componist(e) zelf rond de 40 jaar ('ongeveertig') oud was. Welke muziek schreven ze toen? Hoe zag zijn/haar leven er toen uit? De ene componist is gelukkig getrouwd, de ander maakt zich juist ernstige zorgen over angstige gebeurtenissen in de wereld, terwijl weer een ander te maken heeft met depressies. Hoe verhoudt zich dat tot het leven en de wereld van ons, in het hier en nu?

 

Quarantaine? Dit Franse woord heeft van oorsprong betrekking op een periode van veertig dagen. Dit leenwoord, dat rond 1650 zijn intrede deed in onze taal, is afgeleid van het Franse telwoord quarante (veertig) en betekent in essentie een periode van veertig dagen. Behalve de herkomst van het getal 'veertig' is het toepasselijk op hoe musici in de corona-jaren 'opgesloten' zaten: musici konden toen o.a. veel minder concerten geven.
 

In 2021 verscheen van dit programma de gelijknamige CD 'Quarant(ain)e', opgenomen door het label Et'cetera. Op de CD staan tevens ingesproken gedichten door de Maastrichtse dichter Wiel Kusters en de Baskische dichter Erika Lagoma Pombar. Zij linken daarmee terug naar waar Oihana en Lineke ongeveertig jaar geleden geboren werden. 

(CD met dank aan Harry Otten Management bv). 

​

​

La Lecture, een Nederlands pianiste naast Manet

Suzanne Manet-Leenhoff (Delft, 30 oktober 1829 - Parijs, 8 maart 1906) was een Nederlands pianiste & zangeres én de echtgenote van de beroemde, franse schilder Édouard Manet. Suzanne groeide op in Zaltbommel, in een artistieke familie. Haar vader, Carolus Antonius Leenhoff, was stadsbeiaardier van Zaltbommel. Een van haar broers was de toen succesvolle beeldhouwer Ferdinand Leenhoff en haar zwager was kunstenaar Joseph Mezzara. Suzanne kreeg een zoon met violist Gustave-Adolphe Koëlla.

Volgens diverse bronnen zou pianist/componist Franz Liszt Suzanne hebben geadviseerd om een pianostudie in Parijs te volgen. Aan het eind van de jaren 1840 vertrok Suzanne Leenhoff met haar moeder, broers en zussen naar Parijs, waar haar oma woonde. Daar gaf zij o.a. les aan de broers Manet. Suzanne en Édouard trouwden op 28 oktober 1863 in Zaltbommel. Zij woonden samen met haar zoon Léon en, later ook, Manets moeder in Parijs, waar de twee vrouwen een wekelijkse ‘muziek’salon organiseerden. Daar kwamen veel bevriende kunstenaars als Offenbach, Baudelaire, Monet, Renoir, Degas, Zola en Verlaine regelmatig naartoe. De componist Chabrier droeg zelfs een ‘Impromptu’ aan haar op en De Banville en Mallarmé wijdden gedichten aan haar. In Nederland ging Manet vaak naar Haarlem om zich door de schilderijen van Frans Hals te laten inspireren.

Celliste Oihana Aristizabal Puga en pianiste Lineke Lever spelen muziek van o.a. Franz Liszt, haar vader Carolus Leenhoff, bevriende componist Jacques Offenbach, Suzanne's favoriete componist Richard Wagner, van de vader van haar zoon, Gustave-Adolphe Koëlla, en van groot Manet-verzamelaar & componist Jean-Baptiste Fauré. Arrangeur Willem van Merwijk heeft speciaal voor Oihana en Lineke mooie arrangementen gemaakt van de muziek van Carolus Leenhoff en Gustave-Adolphe Koëlla.

De musici lichten het programma mondeling toe en tonen afbeeldingen van schilderijen van Manet.

In 2020 kwam van dit programma de gelijknamige CD 'La Lecture' uit, opgenomen door het label TRPTK.  Ab Nieuwdorp (presentator van NPO Klassiek) en Ann DeMeester (toenmalig directrice Frans Hals Museum) verlenen, als vertellers, aan deze CD hun medewerking.

Wilt u meer lezen over Suzanne? Dat kan!
Thera Coppens schreef het boek Suzanne en Edouard Manet.
Ton van Kempen & Nicoline van de Beek schreven het boek Madame Manet.